لوح زرین آریارمن شاه هخامنشی |
قدیمی ترین کتیبه از خطّ میخی پارسی باستان که تا کنون کشف شده لوحة زرین
آریارمن (حدود590-640 ق.م) جد اعلای داریوش کبیر است که بر حسب اتّفاق در
سال 1299 شمسی مطابق 1920 میلادی در همدان بدست آمده و متعلق به موزة
برلین می باشد .
در همان سال لوح زرین
دیگری دارای چهارده سطر خط به نام ارشام پسر و جانشین آریارمن در همدان
بدست آمد و گویا در مجموعه عتیقات آقای مارسل ویدل موجود است.یازده سطر خط میخی پارسی روی این لوحه نقر گردیده است هر چند یازدهمین سطر مفقود شده ولی معلوم است چه عبارتی در آن نوشته شده است . بعضی از محققین و باستان شناسان معتقدند که این لوحه و لوحة زرین ارشام و بسیاری نفائس و اسناد شاهان سلف را کوروش کبیر پس از فتح همدان از فارس بدآنجا منتقل کرد تا در خزانه و کاخ سلطنتی آنجا نگاهداری شود. بعضی از دانشمندان در اصالت و اعتبار این دو لوحه تردید کرده تصّور نموده اند که متعلق به زمان اردشیر دوم هخامنشی ( 359-407 ق.م ) است و این پادشاه دستور داده تا این دو لوح را به نام پادشاهان سابق درست کنند ، زیرا چنانچه کوروش کبیر ، ارشام را از سلطنت خلع کرده بود برادر کوچک اردشیر دوم که نیز اسم کوروش داشت بر علیه برادر خود قیام کرده می خواست او را هم از مقام سلطنتی اخراج کند پس گویا اردشیر برای تأیید و تثبیت حق شاهانة ارشام و آ ریارمن که از نیاکان او بودند چنین لوحه هائی بوجود آورد . ولی بدلائل زیر باید این تصّور را ، بی اساس دانست . 1. این دو لوح فقط بزبان پارسی باستان نقر گردیده ، در صورتیکه لوحه های زرین و سیمین بنام داریوش کبیر ترجمه هائی به زبانهای عیلامی و بابلی هم دارند ، زیرا در زمان او سلطة پادشاهان پارس شامل آن سرزمینها شده بود ، پس باید انتظار کشید که لوحه های شهریاران قبل از داریوش فاقد چنین ترجمه هائی باشد. 2. این دو لوح از خوبی سرزمین پارس و مردمان و اسبان آن تعریف می کنند و به غیر از داریوش کبیر که نوة ارشام و نبیرة آریارمن بود و واضحاً عباراتی از کتیبه های نیاکان خود نقل می نماید هیچ یک از سلاطین بعدی چنین تعریفی نکرده اند زیرا سرزمین پارس با تمام هخامنش قسمت قلیلی از آن اراضی وسیعی بود که بعداً نصیب پادشاهان هخامنشی گردید و هر قسمت آن امپراطوری بزرگ شکوه و زیبایی مخصوص خود داشته . 3. در هر دو لوح چون کلمه « اورمزدا » را در حالت اضافه می نوشتند فقط هجای h ( هُ ) را علامت آن حالت دانستند چنانکه سراسر کتیبة بزرگ داریوش کبیر در بیستون همان روش معمول است در صورتیکه در اکثر کتیبه های بعدی و مخصوصاً در کتیبه های اردشیر دوم چون میخواستند کلمة اورمزدا را در حالت اضافه بنویسند ha ( ها ) را به عوض h ( هُ ) تنها به آن کلمه می چسباندند و این خود دلیل قدمت این دو لوح است . 4. نه در لوحة آریارمن و نه در لوحة ارشام و نه در کتیبة بیستون هیچ کدام این چهار علامت نموداری Q ( شاه ) W ( اورمزدا ) $ ( کشور ) e ( زمین ) استعمال نشده است . در صورتیکه در کتیبه های پادشاهان متأخر هخامنشی مخصوصاً اردشیر دوم چند مرتبه این چهار علامت در کتیبه هایشان بکار برده شده است . این کتیبه معروف به Am H می باشد و از آریارمن - همدان گرفته شده است . لوحه زرین آرشام شاه هخامنشی این لوحه به نام ارشام پادشاه پارس است که دارای 14 سطر است درسال 1299 هجری شمسی در همدان پیدا شد . قسمت کوچکی از دو سطر آخر آن افتاده ولی شکّی نیست که کدام هجاهائی در آن قسمت نقر شده است . ارشام پسر آریارمن درحدود سال 615 ق.م به تخت پدر خود نشست تا وقتی که با احتمال قوی کوروش کبیر که از سلسلة دیگری از خاندان هخامنشی بود او را از مقام شاهی خلع کرد و سلطة او را بدست آورد . به نتیجه ویشتاسپ پسر ارشام . شاه نشد و جزو پادشاهان سلسله هخامنشی که قبل از داریوش سلطنت نمودند محسوب نمی شد . وقتی که داریوش کبیر بعد از وفات کمبوجیه در سال 521 ق.م به سلطنت رسید جد او ارشام هنوز در قید حیات بود . ترجمه کتیبه به فارسی به نقل از « فرمانهای شاهنشاهان هخامنشی ، رلف نارمن شارپ » ارشام شاه بزرگ شاه شاهان شاه در پارس پسر آریارمن شاه هخامنشی . ارشام شاه گوید : اهورمزدا خدای بزرگ که بزرگترین خدا ( است ) مرا شاه کرد . او کشور پارس را که دارای مردم .خوب و اسبان خوب ( است ) بمن عطا فرمود . بخواست اهورمزدا این کشور را دارم .مرا اهورمزدا یار باشدو خاندان مرا و این کشور را که دارم او یاری کند . |
5 شنبه 7 آبان
پایه گذاری حقوق بشر، روز بزرگداشت کوروش
یک شنبه 10 آبان
جشن آبانگان،
جمعه 15 مهر
4 شنبه 1 مهر
جشن میترا، سال نو هخامنشی، روز شکوفه ها،
2 شنبه 13مهر
جشن تیره روزی،
پنج شنبه 16 مهر
جشن مهرگان،
سه شنبه 21 مهر
جشن رام روزی، پیروزی کاوه و فریدون،
مروری بر وصیت نامه کوروش کبیر
فرزندان من، دوستان من! من اکنون به پایان زندگی نزدیک گشتهام. من آن را با نشانههای آشکار دریافتهام.
وقتی درگذشتم مرا خوشبخت بپندارید
من دوستان را به خاطر نیکوییهای خود خوشبخت و دشمنانم را فرمانبردار خویش دیدهام.
زادگاه من بخش کوچکی از آسیا بود. . اما از آنجا که از شکست در هراس بودم ، خود را از خودپسندی و غرور بر حذر داشتم.حتی در پیروزی های بزرگ خود ، پا از اعتدال بیرون ننهادم.
در این هنگام که به سرای دیگر میگذرم، شما و میهنم را خوشبخت میبینم و از این رو میخواهم که آیندگان مرا مردی خوشبخت بدانند.
فرزندانم! من شما را از کودکی چنان پروردهام که پیران را آزرم دارید و کوشش کنید تا جوانتران از شما آزرم بدارند.
تو کمبوجیه، مپندار که عصای زرین پادشاهی، تخت و تاجت را نگاه خواهد داشت. دوستان یک رنگ برای پادشاه عصای مطمئنتری هستند.
هیچ قومی را مجبور نکن که از کیش تو پیروی نماید و پیوسته و همیشه به خاطر داشته باش که هر کسی باید آزاد باشد تا از هر کیشی که میل دارد پیروی کند .
از کژی و ناروایی بترسید .
اگر اعمال شما پاک و منطبق بر عدالت بود قدرت شما رونق خواهد یافت ، ولی اگر ظلم و ستم روا دارید و در اجرای عدالت تسامح ورزید ، دیری نمی انجامد که ارزش شما در نظر دیگران از بین خواهد رفت و خوار و ذلیل و زبون خواهید شد .
من همواره مردم را دوست داشتهام و اکنون نیز شادمان خواهم بود که با خاکی که به مردمان نعمت میبخشد آمیخته گردم.
حتی شما فرزندانم. پس از مرگ بدنم را مومیای نکنید و در طلا و زیور آلات و یا امثال آن نپوشانید . زودتر آنرا در آغوش خاک پاک ایران قرار دهید تا ذره ذره های بدنم خاک ایران را تشکیل دهد .
چه افتخاری برای انسان بالاتراز اینکه بدنش در خاکی مثل ایران دفن شود.
از همه پارسیان و هم پیمانان بخواهید تا بر آرامگاه من حاضر گردند و مرا از اینکه دیگر از هیچگونه بدی رنج نخواهم برد شادباش گویند.
به واپسین پند من گوش فرا دارید. اگر میخواهید دشمنان خود را تنبیه کنید، به دوستان خود نیکی کنید
ادامه مطلب ...اینک که من از دنیا می روم، 25 کشور جزو امپراتوری ایران است و در تمام آن کشورها پول ایران رواج دارد و ایرانیان در آن کشورها نیز دارای احترام می باشند.
جانشین من خشایار باید مثل من در حفظ این کشورها بکوشد و راه نگهداری این کشورها این است که در امور داخلی آنها مداخله نکند و مذهب و شعائر آنها را محترم بشمارد.
-
کوروش بزرگ
کوروش بزرگ معروف به کوروش دوم نخستین شاه و بنیانگذار دودمان شاهنشاهی هخامنشی است. شاه پارسی، بهخاطر بخشندگی، بنیان گذاشتن حقوق بشر، پایهگذاری نخستین امپراتوری چند ملیتی و بزرگ جهان، آزاد کردن بردهها و بندیان، احترام به دینها و کیشهای گوناگون، گسترش تمدن و غیره شناخته شدهاست.
ایرانیان کوروش را پدر و یونانیان، که وی سرزمینهای ایشان را تسخیر کرده بود، او را سرور و قانونگذار مینامیدند. یهودیان این پادشاه را به منزله مسحشده توسط پروردگار بشمار میآوردند، ضمن آنکه بابلیان او را مورد تأیید مردوک میدانستند.
نام کوروش در زبانهای گوناگون باستانی بهگونههای مختلف نگاشته شدهاست:
نام کنونی | نام ایرانی | نام سُغدی | ستاره وابسته | نام انگلیسی | مانک |
یکشنبه | یوشمبت | مهرشید روز | خورشید | Sunday | روز خورشید |
دوشنبه | دوشمبت | مهشید روز | ماه | Monday | روز ماه |
سهشنبه | سهشمبت | بهرامشید روز | مریخ ، ایزد جنگ | Tuesday | روز ایزد جنگ |
چهارشنبه | چرشمبت | تیرشید روز | عطارد | Wednesday | روز عطارد |
پنجشنبه | پنجشمبت | برجیسشید روز | مشتری ، ایزد آذرخش | Thursday | روز ایزد آذرخش |
آدینه | شششمبت | ناهیدشید روز | زهره ، ستاره شادی آور | Friday | روز ستارهی شادی آور |
شنبه | شمبت | کیوانشید روز | زحل | Saturday | روز زحل |
ای ایران،
ای وطنم،
ای سرزمین آریایی
عشق تو توی وجودم
عشق تو گرمی شبهام
مثل یک راز نگفته
شعله میکشه رو لبهام